Κάθε άνθρωπος στην προσπάθεια του να γνωρίσει τον εαυτό και να πορευτεί στη ζωή με γνώμονα την προσωπική ολοκλήρωση έρχεται συχνά αντιμέτωπος με «σκιές» και «δαίμονες» του παρελθόντος.
Τα στοιχεία αυτά σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργούν χάσματα, διλήμματα ανάμεσα σε αυτό που θεωρούμε ότι είμαστε και σε αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε, σε αυτό που πιστεύουμε ότι σκιαγραφεί την εικόνα μας και αυτό που αντιλαμβάνονται οι άλλοι για εμάς, σε αυτό που νιώθουμε ότι αποτελεί προσωπική αδυναμία- ελάττωμα και σε αυτό που αποτελεί εμπόδιο λόγω των σκιών και των δαιμόνων των άλλων.
Ενώ σε άλλες περιπτώσεις, αυτές οι σκιές και οι δαίμονες δείχνουν αρκετά δυνατοί στο να μας στοιχειώνουν και να μας καθηλώνουν στο παρελθόν μέσα σε μια αέναη προσπάθεια να το διορθώσουμε χωρίς να επιλέγουμε να απαλλαγούμε από αυτό.
Η σκιά (the shadow) θα μπορούσε να προσδιοριστεί επικαλούμενοι τον Carl Young, ως η άγνωστη και σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας η οποία συνίσταται από κατώτερα και πρωτόγονα στοιχεία όπως παρορμήσεις, συγκρούσεις ενορμήσεων, εγωισμό, αλαζονεία, φθόνο, μίσος, οργή. Χαρακτηριστικά, τα οποία, θέλουμε να βρίσκονται αρκετά βαθιά κρυμμένα στον ψυχισμό μας, στο ασυνείδητο και αρνούμαστε να επιτρέψουμε να γίνουν μέρος του εαυτού μας.
Επιπλέον, μέσω του μηχανισμού άμυνας της προβολής ρίχνουμε τη «σκιά» μας πάνω στους άλλους. Αναγνωρίζουμε, λοιπόν, αυτά στα στοιχεία στη συμπεριφορά των άλλων αλλά σε προσωπικό επίπεδο επιλέγουμε να μην τη γνωρίζουμε και να μην επιχειρούμε να την ελέγξουμε. Αυτός ο αμυντικός τρόπος αντιμετώπισης της σκιάς μας δημιουργεί μια πλασματική εικόνα για τον εαυτό και την πραγματικότητα και σε αρκετές περιπτώσεις η ζωή μας γεμίζει με χάος.
Γιατί όσο και να προσπαθούμε να κρατάμε τους δαίμονες μας κρυμμένους στο ασυνείδητο μας και να επιτρέπουμε να κυκλοφορούν μόνο τα «αγγελικά» χαρακτηριστικά μας κάποια στιγμή οι δαίμονες υπερισχύουν των σκέψεων μας, των συναισθημάτων μας και της συμπεριφοράς μας. Αποκτούν τον έλεγχο του συνειδητού και τότε το ψυχικό όργανο μας κλονίζεται ακόμα και με την εμφάνιση ψυχοπαθολογίας. Οι επιλογές μας μπορεί να κυμαίνονται από λανθασμένες μέχρι απλά αυτόκαταστροφικές θέτοντας όλο το εγώ σε κίνδυνο.
Η μάχη του εαυτού με τη «σκιά» του και τους «δαίμονες» του γίνεται ακόμα πιο άνισος όταν διάφορες συνθήκες στην καθημερινότητα μας, στις σχέσεις μας ξύνουν πληγές και τραύματα του παρελθόντος ισχυροποιώντας την επικράτηση όλων αυτών που φοβόμαστε ή δεν θέλουμε να είμαστε και καταναλώνουμε τόση ψυχική ενέργεια να κρύψουμε στα έγκατα του ασυνείδητου μας. Αυτοί οι φόβοι, οι δαίμονες μας μπορεί να έχουν να κάνουν με το φόβο της απόρριψης, της εγκατάλειψης, της κριτικής, το αίσθημα αναξιότητας, τις ενοχές, τις τύψεις, το φόβο της μοναξιάς και μας εγκλωβίζουν σε ένα παρελθοντικό σκεπτικισμό ο οποίος παρεμποδίζει την αντικειμενική αντίληψη του παρόντος. Στην περίπτωση αυτή δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το παρελθόν αντιθέτως το ξαναζούμε με συνοδοιπόρους αυτούς που φοβόμαστε, τη «σκιά» και τους δαίμονες μας.
Είναι χρήσιμο να σκεφτούμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι στόχος της ζωής δεν είναι η τελειότητα. Δεν είναι στόχος να γίνουμε όλοι «άγγελοι» αντιθέτως στόχος είναι να προσπαθήσουμε για την προσωπική μας ολοκλήρωση μέσα σε μια κοινωνία που υπάρχει το καλό και το κακό.
Με το ίδιο σκεπτικό μέσα στον μικρόκοσμο του εγώ μας υπάρχουν και τα αποδεκτά στοιχεία αλλά και αυτά που συνθέτουν τη σκιά και τους δαίμονες μας. Τα οποία για διάφορους λόγους και με αφορμή πιθανές επιδράσεις που δεχθήκαμε σε πιο μικρές ηλικίες συνθέτουν και αυτά με τη σειρά τους την ολότητα του εγώ.
Η συνειδητοποίηση και η αναγνώριση των δαιμόνων μας είναι μια αρχή ώστε να αντιληφθούμε καλύτερα τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους. Επιπλέον, είναι μια καλή ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε το ρόλο μας πέρα από την τύχη και τη μοίρα. Σίγουρα είναι μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία που δεν θέλουν όλοι να την επωμιστούν. Σύμφωνα με τον Jung, οι περισσότεροι δεν θα παραδεχτούν πότε τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού τους, περιμένοντας ίσως έναν «φύλακα άγγελο».
