“Κάποιοι σκέφτονται τους φόβους τους
άλλοι φοβούνται τις σκέψεις τους..”
Ως φοβία ορίζεται ο επίμονος, υπερβολικός και αδικαιολόγητος φόβος για διάφορα αντικείμενα ή καταστάσεις, για τα οποία δεν δικαιολογείται να υπάρχει τέτοια αντίδραση, τουλάχιστον στο βαθμό που αυτή εμφανίζεται στον ασθενή (Δίκαιος, 2008).
Η εμφάνιση τους μπορεί να συνδέεται με κάποιο τραυματικό γεγονός ή με την παρατήρηση άλλων που υπέστησαν κάποιο τραυματικό γεγονός. Πολλές φορές όμως, σχετίζονται ακόμα και με ανησυχητικές πληροφορίες που προβλήθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ορισμένες από αυτές τις φοβίες αποτελούν μέρος των εγγενών φόβων που αφορούν το παρελθόν του είδους μας (π.χ. φίδια, ύψος) (Μάνος, 1997).
Οι ειδικές φοβίες αποτελούν απλές ή μονοσυμπτωματικές ή εστιακές φοβίες που αφορούν σε οποιοδήποτε αντικείμενο ή κατάσταση (Μπουλουγούρης, 1996). Οι φοβίες αυτές θεωρούνται «ειδικές» επειδή είναι επικεντρωμένες σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση χωρίς να επεκτείνονται σε άλλα φοβογόνα ερεθίσματα (Δίκαιος, 2008). Τα άτομα με ειδικές φοβίες βιώνουν έναν έντονο και παράλογο φόβο στην παρουσία ή αναμονή της συνάντησης με κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση. Οι διάφοροι τύποι ειδικής φοβίας προσδιορίζονται βάσει του αιτιολογικού τους παράγοντα και μπορεί να αφορούν ζωοφοβίες (π.χ φοβία σε θηλαστικά, έντομα, πτηνά, ερπετά), φοβίες καταστάσεων (π.χ. ύψη, κλειστοί χώροι, πτήσεις, καιρικά φαινόμενα), φοβίες ιατρικών πράξεων (π.χ. ενέσεις, επίσκεψη στον οδοντίατρο), αρρωστοφοβίες (καρκινοφοβία), φοβία ούρησης σε δημόσια τουαλέτα, φοβία σεξουαλικής δραστηριότητας (Μπουλουγούρης, 1996). Υπάρχουν, όμως, και πιο σπάνιες φοβίες, όπως για παράδειγμα φοβία του τρεχούμενου νερού, του φαγητού, της φωτιάς, των χνουδωτών αντικειμένων κλπ. (Δίκαιος, 2008).
Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία, οι ειδικές φοβίες κυμαίνονται στο 7-11% του γενικού πληθυσμού. Τα περισσότερα είδη των ειδικών φοβιών είναι πιο συχνά στις γυναίκες παρά στους άνδρες, αρχίζουν σε οποιαδήποτε ηλικία (Μπουλουγούρης, 1996) αν και φαίνεται να είναι συχνότερες στα νεότερα παρά στα γηραιότερα άτομα. Σε ασθενείς με άλλες ψυχικές διαταραχές είναι πολύ συχνότερες, όπως για παράδειγμα στην κατάθλιψη (Δίκαιος, 2008).
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Δικαιος, Δ. (2008). Φοβικές Διαταραχές. Στο Β. Αλεβίζος (Επιμ.), Άγχος, Ιατρικές και Κοινωνικές Διαστάσεις, σελ. 341-356. Αθήνα: ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις.
- Μάνος, Ν. (1997). Βασικά στοιχεία Κλινικής Ψυχιατρικής (αναθεωρημένη έκδοση). Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
- Μπουλουγούρης, Γ. (1996). Φοβίες και η αντιμετώπιση τους. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.